Poruszałam już w jednym ze swoich artykułów różnorodną praktykę, jaka jest stosowana w kościelnych Sądach (Kościelny proces o nieważność w różnych Sądach). Obecnie na konkretnym przykładzie ukażemy różnicę już jedynie na etapie pisania powództwa. Za wzór wzięłam formularz skargi powodowej proponowany przez jeden z Sądów w Niemczech, z Oficjalatu Rottenburg am Neckar. Można go znaleźć pod linkiem: http://www.drs.de/index.php?id=2051. Oczywiście, mając na uwadze pewną fleksibilność prawa kanonicznego, nie oznacza to, iż w przypadku dostarczenia pozwu wg schematu proponowanego w Sądach w Polsce do jakiegoś Sądu w Niemczech zostanie on przez ten ostatni odrzucony, wręcz przeciwnie, Strona powodowa zostanie jednak poproszona o uzupełnienie tego, co jest wymagane przez dany już Sąd, zwykle będzie chodziło o konkretne dane czy być może dokumenty.

Pierwsza część przytoczonego tu wzoru dotyczy strony powodowej (Antragsteller, Antragstellerin). W Polsce nie zawsze wymagane jest podanie daty, miejsca urodzenia, daty i miejsca chrztu świętego, zawodu, numeru telefonu czy e-maila, niektóre z tychże informacji można uzyskać z załączonych dokumentów, np. z metryki chrztu świętego. Czymś jednak u nas raczej już zupełnie niepraktykowanym (chyba, że jest po temu jakiś powód) jest podanie wyznania, w którym został udzielony chrzest św. oraz wyznania obecnego. Wynika to z innych warunków w Niemczech (np. częste wystąpienie z Kościoła Katolickiego, mała liczba katolików itp.). Można nadto zauważyć, iż niektóre z podanych informacji, jak np. adres poczty elektronicznej może stanowić ułatwienie w kontakcie pomiędzy Sądem a daną Stroną Procesową. Druga część, zbudowana analogicznie jak pierwsza, dotyczy już drugiej Strony, tj. Strony Pozwanej (Nichtantragsteller, Nichtantragstellerin). Trzecia część dotyczy informacji odnośnie zawarcia związku małżeńskiego. W niej odpowiada się na pytanie o bliższe dane cywilnego jak i kościelnego zawarcia związku. Ten podział spowodowany jest też brakiem możliwości zawarcia małżeństwa konkordatowego w Niemczech. Naturalnie także u nas mimo istnienia takiej możliwości strony mogą zawrzeć związek cywilny oddzielnie od kościelnego, ale opcja taka nie jest znowu aż tak bardzo rozpowszechniona. Przy części tej zaleca się (bardzo ważne słowo – wenn möglich) dołączenie świadectwa ślubu kościelnego (Trauungsurkunde). W czwartej części Strona udziela odpowiedzi o nazwisko jak i datę urodzenia kolejnych dzieci, co znowu nie stanowi w Polsce jakiegoś szczególnego zalecenia. Wynika to też z tego, iż niektóre z tych danych, dotyczy to również tych z części pierwszej, drugiej jak i trzeciej podane zostają do wiadomości Sądowi podczas przesłuchania. Piąta część to dane odnoszące się już do rozwodu cywilnego (Ehescheidung). I znowu, co jest godne zauważenia, to zalecenie o załączeniu Wyroku/Postanowienia cywilnego (wenn möglich). Nie do rzadkości należy pytanie od osób starających się o stwierdzenie nieważności swojego małżeństwa odnośnie istnienia konieczności bycia już po rozwodzie cywilnym. Tymczasem posiadanie rozwodu nie jest wymogiem uprawniającym do starania się o orzeczenie nieważności małżeństwa, bowiem przecież mamy do czynienia z dwoma odrębnymi porządkami prawnymi, jednakże można mówić o zaleceniu, a służy ono wyłącznie temu, aby Strona mogła się pełnie zaangażować w dany proces bez uszczerbku na swoim udziale w innym. Szósta oraz siódma cześć poświęcona jest informacjom o wcześniejszych swoich związkach jak i aktualnym. Szczególnie ta pierwsza sytuacja rzadko ma miejsce w naszych warunkach, ale powtórnie różnica w mentalności, środowisku spowodowała, iż taka sytuacja nie jest sporadycznie spotykana u naszych sąsiadów. Także i te dane podczas przesłuchania można u nas uzupełnić. Ósma część, ja nazwałabym ją już częścią właściwą, dotyczy przebiegu związku. Gdy zerkniemy na miejsce, jakie zostało wydzielone, to może wzbudzać to pytanie. Część ta, tak, jak czytamy już w wyjaśnieniu do skargi, winna zostać w taki sposób skonstrułowania, aby można było wnioskować o zasadności kościelnego procesu małżeńskiego. Jak też widać nie ma akurat wymogu wpisania konkretnego tytułu, bądź tytułów, bowiem taki formularz wypełniony jest przez Stronę, która nie posiadając odpowiedniej wiedzy w tym zakresie, może nie posiadać jej odnośnie do przyczyn prawnych. Oczywiście w przypadku braku miejsca Strona może posłużyć się dodatkową stroną. Można w tym momencie dyskutować: czy jest czymś pozytywniejszym obszerniejsze pisanie skargi, czy też wręcz przeciwnie. Każda z tych opcji znajdzie swoich zwolenników jak i przeciwników. Ja prywatnie wychodzę z założenia, iż obszerniejsza skarga może stanowić pewne ułatwienie dla Sądu, gdyż podczas przesłuchania nieraz ważkie informacje mogą zostać przeoczone przez stronę nawet na skutek stresu, gdy tymczasem mogłyby zostać poruszone w pozwie. Dziewiąta część to już podanie danych świadków (Zeugen). Co ciekawe przynajmniej (mindestens) dwóch. A zatem dwóch wystarcza już do wszczęcia procesu przy jego zasadności. Zalecenie większej liczby jest bezzasadne, gdy sprawa jest ewidentna. Dziesiąta część to już wypisanie innych załączników-dowodów. (Beweismittel) Tak napisana skarga winna zostać podpisana przez Stronę.

Jak zostało to już powiedziane, każdy Sąd ma swoją praktykę. Z pewnością wyrosła ona w oparciu o lata doświadczenia, ale i przy jednoczesnym zabraniu pod uwagę specyfiki danego środowiska. Powyższe informacje służą natomiast zachęceniu Strony, Stron do zdobycia informacji jakie są wymogi, zalecenia Ich własnego Sądu, a zatem do zdobycia informacji u samego źródła.