Temat sam w sobie (zadania adwokata czy pełnomocnika) był już podejmowany. Obecnie skoncentrujemy się na czynnościach, które mogą zostać podjęte przez te osoby, a które niesłusznie „spychane” są też przez nie na margines. O niektórych z nich też już została uczyniona wzmianka, aczkolwiek w innym kontekście. Chodzi mianowicie o zajęcie stanowiska wobec opinii Biegłego, jak i o analizę procesu pod kątem ew. nieważności wyroku.
Przy założeniu, iż adwokat/pełnomocnik nie posiadają dodatkowego wykształcenia w tej dyscyplinie, jaką ma Biegły, to trudno jest o polemikę ich z Tym ostatnim, aczkolwiek, czasami mogą pojawić się takie argumenty, jak: wykorzystanie nieadekwatnych metod, niekompetencja, stronniczość, które można przywołać, aby prosić o wyznaczenie nowego Eksperta. Czy decyzja ta okaże się słuszna, to widać zwłaszcza przy ostatecznych wnioskach. Gdy te są zbieżne/takie same, jak w pierwszej opinii, to mogłoby to oznaczać o być może niesłusznych zarzutach pod adresem opinii eksperckiej, gdy jednak, treść ich są całkowicie różne, wówczas wskazuje to na słuszność podjętego działania. Naturalnie, aby przywołać podane powyżej przykładowe zarzuty winno się posiadać wiedzę odnośnie tego: jakie metody powinny być wykorzystane (dlaczego zatem podważamy te dotychczasowe), dlaczego zarzuca się Biegłemu niekompetencję (kwestia kwalifikacji wymaganych w prawie kanonicznym), na podstawie czego podnosi się jego stronniczość itp..
Kolejne zagadnienie to ew. nieważność wyroku. Nie będziemy wchodzić w szczegóły tegoż, a tylko ukażemy istotę na potrzeby naszego głównego tematu. Podstawowymi normami w tym zakresie są: kan. 1620 KPK oraz kan. 1622 KPK. I tak, mówimy o nieważności nieusuwalnej, gdy – przykładowo – Sąd był niewłaściwy bezwzględnie; proces przebiegał bez skargi powodowej czy przeciwko jakiejś Stronie; przynajmniej jedna ze Stron nie miała prawa do występowania w Sądzie; zabrakło zlecenia w przypadku reprezentacji Strony; odmówiono prawo do obrony; wyrok nie rozstrzygnął sporu. I tak, jak czasami trudno byłoby zarzucić – a to też jest powodem tej nieważności – czy przykładowo Sędzia wyrokował pod wpływem przemocy czy ciężkiej bojaźni, tak przy wyszczególnionych tu przesłankach, to raczej adwokat/pełnomocnik dysponują wiedzą, aby zbadać proces jeszcze pod tym kątem. Dlatego prywatnie wychodzę z założenia, iż chociażby przy apelacji dobrze jest poświęcić jakiś czas na to zagadnienie, tym bardziej przecież, iż żyjemy w takich czasach, że sprawa mogła być przeprowadzana przez Trybunał w innym kraju. Z kole przy nieważności usuwalnej, jak sama nazwa wskazuje, ciężar odpowiedzialności jest jakby mniejszy, ale też wymaga się wiedzy, co podchodzi pod tę normę prawną, a przede wszystkim w jakim okresie czasu można wnosić skargę w tym przedmiocie. Dla tylko zobrazowania, to pod ten rodzaj podchodzi m. in. wydanie wyroku przeciwko Stronie nieobecnej.
Jak zatem widać, istnieją też inne czynności, które winny zostać podjęte przez adwokata/pełnomocnika, aby mieć pewność co do przeprowadzonej zgodnie z prawem sprawy. Z tym pozostaje w związku jeszcze jedna kwestia, poniekąd poruszona wcześniej, a mianowicie: nie powinna mieć miejsce sytuacja, gdy adwokat/pełnomocnik ogranicza się do danego etapu procesu w trakcie niego na prośbę Strony, bez poznania sprawy od początku. Innymi słowy: prośba Strony o zaangażowanie adwokata/pełnomocnika w czasie procesu nie zwalnia tych ostatnich z zaznajomieniem się i przede wszystkim ze zbadania sprawy od początku, tak jakby sprawa miała zostać dopiero co wszczęta.
Na ten temat m. in. w:
Zalety oraz wady kanonicznego procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 12-14 czerwca 2011 roku, V ogólnopolskie Forum Sądowe, pr. zb. pod red. ks. T. Rozkruta, Tarnów 2012.